Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, Türkiye pazarından 7 üreticiye ilişkin 33 farklı ton balığı markasında yaptığı araştırmada, tüm örneklerde en az bir mikroplastik partikülüne rastladıklarını açıkladı.
ÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Su Eserleri Temel Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, işlenmiş deniz eserlerindeki mikroplastiklerin varlığını saptamak için Türkiye pazarında yer alan 7 üretici firmaya ilişkin 33 farklı ton balığı markasını incelemeye aldı. Gündoğdu, laboratuvar ortamında ışık mikroskobu ve mikro-raman mikroskobu kullanarak ton balıklarını inceledi.
Denizdeki balıkların mikroplastik tükettiği konusunda daha evvel çalışmalar gerçekleştirdiklerini belirten Doç. Dr. Gündoğdu, “İşlenmiş deniz eserlerinde de kirlilik olabileceği hipotezi üzerine Türkiye’de bu durumun hangi boyutta olduğunu anlayabilmek için 7 başka üreticiye ilişkin 33 farklı ton balığı markası topladık. Bunların içerisindeki mikroplastik varlığını inceledik. Ölçü olarak dünyadaki örnekleriyle kıyaslandığında az olsa bile her bir ton balığı kutusunun içerisinden en az bir tane mikroplastik olduğunu tespit ettik. Sonuçlar, paketleme ve üretim süreçlerinin mikroplastiklerin ana mümkün kaynakları olduğunu gösterdi” diye konuştu.
Ambalajda plastikten uzaklaşılmalı
Ton balıklarının içerisinde tespit edilen plastik kirliliğinin çoğunlukla paketlemeden kaynaklandığına dikkat çeken Doç. Dr. Gündoğdu, şöyle devam etti:
“Ambalaj materyallerini ayrıyeten tahlil ettiğimizde ton balığının içerisinden çıkan mikroplastiklerin yapısının, bilhassa metal ambalajların iç yüzeyinin kaplanmasında kullanılan gereç ile tıpkı yapıda olduğunu gördük. Ambalajda plastikten uzaklaşmak, etraf ve insan sıhhatine ziyanı olmayan materyaller kullanılmak gerektiğini bir kez daha ortaya koyan bir çalışma oldu. Plastiğin üretimi esnasında kullanılan kimyasallar bu ambalajlardan kaynaklı olarak besine temas edebiliyor. Misal formda denizden avlanıp üretilen işlenmiş deniz eserlerinde denizden kaynaklanan mikroplastik kirliliği de olduğunu söyleyebiliriz. Buradaki temel sorun, plastiğin ağır olarak üretiliyor ve kullanılıyor olmasıyla alakalıdır.”
Hormon bozucu ve kanserojen tesir yapıyor
Çalışma ortamının da değerli bir kirlenme kaynağı olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Gündoğdu, bazı örneklerin içerisinde çalışma esnasında kullanılan eldivenlerin kesimlerine rastladıklarını söz etti.
Doç. Dr. Gündoğdu, bakteriyel ve mikrobiyolojik açıdan hijyene dikkat edildiği kadar tıpkı vakitte mikroplastik açısından da ortamdaki temel bulaşı kaynaklarının elimine edilmesi gerektiğini anlattı. Plastiklerin birebir vakitte hormon bozucu ve kanserojen tesir yapan kimyasallar içerdiğini vurgulayan Doç. Dr. Gündoğdu, bu durumun da insan sıhhati üzerinde çeşitli meselelere yol açabileceğini kaydetti. (DHA)