Bolat, “İhracatçılarımıza ek kredi takviyeleri sağlayabilmek için Türk Eximbank’ın sermayesi 20,6 milyar liraya çıkarıldı. Böylelikle Türk Eximbank kaynaklarından ek yaklaşık 70 milyar liralık finansman kaynağını ihracatçılarımıza sunacağız” dedi
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ikinci el araba piyasasına ait alınan tedbirleri kıymetlendirerek “İkinci elde satışların gevşediğini müşahede ediyoruz. Birkaç hafta vakit alacak lakin istikrarı kısa müddette piyasada sağlayacağız.” diye konuştu.
Bolat enflasyon ile ilgili soruya ise “Cin şişeden çıktı, tekrar cini şişenin içine tıkamak kolay olmuyor. Anti enflasyonist faaliyetlerde başarılı epeyce fiyat tartışmaları da aşağı gerçek gelecektir.” diye karşılık verdi.
Bolat, basın kuruluşlarının temsilcileriyle bir ortaya gelerek gündeme ait soruları yanıtladı.
Göreve başladığında birinci icraat olarak ikinci el araba piyasasına ait harekete geçtiğini anlatan Bolat, bölüme ait tebdili kıyafetle ağır kontrol gerçekleştirdiklerini ve tespit edilen stokçuluk faaliyetlerine ceza kestiklerini söyledi.
Bolat, Bakanlığın, geçen yıl da dala “6 ay 6 bin kilometre” sınırlaması getirdiğini anımsatırken bu uygulamayı, kişisel satıcıları da kapsayacak formda 6 ay daha uzattıklarını belirtti. Ferdî satıcıların bir takvim yılı içinde 3’ten fazla araba satışı yapamayacağını da hatırlatan Bolat, “Bireyselde satışta 3’ü açan satışlar, zati ticari satış kabul ediliyor. Baktık ki yaklaşık 4 bin 800 kişi, 50’den fazla satış yapmış. Bunlar ya kişisel ya galeriler ya da bayilerin yanında çalışanlar ve akrabaları üzerinden yapılan satışlar. Bunlardan savunma istendi ve savunmaları alınıyor, gerekli cezalar kendilerine gönderilecek.” diye konuştu.
İkinci el fiyatının, bu yıl sonuna kadar sıfır araç fiyatından daha yüksek olamayacağı yasağını getirdiklerini de aktaran Bolat, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İlan siteleri, 15 Temmuz’dan itibaren sıfır araç fiyatından daha yüksek ikinci el fiyatı koymamaları konusunda uyarıldı. İlan siteleri de bu ilanları koymak isteyenleri uyaracak. Buna uyulmazsa 300 bin liraya kadar ceza kesilecek. Türkiye Noterler Birliği ile gerekli temas ve işbirliği sağlandı. 15 Temmuz prestijiyle noterler de 3’ten fazla ferdi satışı gerçekleştirmeyecekler. Burada çok önemli açgözlülük uygulamalarını gördük. Bir nevi gereksinimden oto alımından fazla otoyu bir spekülasyon ve yatırım aracı lakin daha çok spekülasyon hedefli, manipülatif ve fahiş fiyat hedefli ticaretini yapma uğraşları var. Biz son iki haftadır aldığımız önlemlerle bu hususta çok değerli düzenlemeler yaptık. Bayilerin bir kısmının, stokladıkları araçları mecbur kalıp piyasaya sürmeye başladıklarını ‘araç yok’ dedikleri müşterilerini ve hatta galerileri arayıp ‘araç var, almak ister misiniz’ dediklerini müşahede ediyoruz. İkinci elde satışların gevşediğini müşahede ediyoruz, fiyatlarda da daha yüksek olan ikinci el satışların, sıfır araç satış fiyatına hakikat aşağı hakikat ivme kazandığı müşahedesini yaptık. Birkaç hafta vakit alacak fakat burada istikrarı kısa müddette piyasada sağlayacağız.”
Bolat, araba bölümünde fiyat ve ticari uygulamalar manasında çok önemli bozulma yaşandığını gördüklerini belirterek “Bunu da maalesef bölümün aktörlerinin bir kısmı yapıyor. Bizim misyonumuz piyasada düzenleyici ve denetleyici olmak, bunu yaparken de yanlış yapana müeyyide uygulamak. Bu müdahale kaçınılmazdı, acildi ve biz de Bakanlık olarak bu müdahaleyi yaptık.” tabirlerini kullandı.
Sektördeki “çürük elmaları” ayıklamada onların da çaba göstermesini istediklerini bildiren Bolat, “Elimizde diğer enstrümanlar da var, adım adım giriyoruz. 15 Temmuz’da yönetmelik yürürlüğe girince noterler, kişisel satışları 3’ten fazla olmamak kaydıyla durduracaklar, ilan sitesi ikaz yapacak, daha diğer enstrümanlar da arkadaşlarımız planlıyorlar.” dedi.
İKİNCİ EL ARABA TİHALATI ÇALIŞMASI YOK
İkinci el araç ithalatına müsaade verileceği tarafındaki haberlerin sorulması üzerine Ömer Bolat, Türkiye’nin ithalatındaki artışta otomotiv ve altın ithalatının tesirli olduğunu söyledi. Bolat, “Bu manada, İkinci el oto ithalatında Bakanlığımızda rastgele bir çalışma yapılmadı fakat iktisatla ilgili kararlar sırf Bakanlığımızın alacağı karar olmayıp Cumhurbaşkanımızın, kabinenin içinde yer aldığı geniş istişarelerle bu kararlar alınıyor ancak şimdilik bu türlü bir ikinci el oto ithalatı konusunda bir şey yok.” yanıtını verdi.
Bolat, marketlere yönelik fahiş fiyat ve stokçuluk kontrollerinin de aksatılmadan sürdüğüne işaret ederek “Mesela, 81 vilayette 53 bin firma 306 bin eser kontrolü yapılmış şu ana kadar ve 212 milyon lira idari para cezası kesildi. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu var, fahiş fiyat ve stokçuluk faaliyetlerine karşı süreç yapıyor. Ceza ölçüleri 30 bin lira ile 300 bin lira ortasında değişiyor. Rekabet Kurumumuz da kartel oluşumları ya da hakim durum üzere rekabet bozucu aksiyonlara karşı büyük soruşturmalar yapıyor. Ellerinde 35 kadar soruşturma var, başka dallar de dahil olmak üzere. Soruşturmaların hızlandırılmasında azami uğraş içindeler.” değerlendirmesinde bulundu.
YENİ BİR PERAKENDE YASASINI GÜNCELLEME ÇALIŞMASI VAR
Süpermarket pazarında önemli rekabetin bulunduğunu belirten Ticaret Bakanı Bolat, “Yeni bir perakende yasasını güncelleme konusunda bölümle, üreticilerle istişare halinde toplantılar yaparak bu mevzuda çalışma yürüteceğiz. Bunu hükümet olarak da istişare edeceğiz ancak bütün olayın temelinde enflasyonla gayretin başarılması yatmakta.” diye konuştu.
Bolat, tek haneli enflasyon devrinde bu mevzuların çok fazla konuşulmadığına işaret ederek şunları kaydetti:
“Cin şişeden çıktı, tekrar cini şişenin içine tıkamak kolay olmuyor. Anti enflasyonist faaliyetlerde başarılı epey fiyat tartışmaları da aşağı gerçek gelecektir. 8 ay evvel yüzde 85,51 olan TÜFE, haziran prestijiyle yüzde 38,21’e düşürüldü. Bu, başarıldı. Takip ediyoruz, son aylarda da fiyatlarda marketlerde, nispeten geçen yılki dalgalanmaların uzunluğu bayağı kısaldı. Biz fahiş dediğimiz çok vurgun yapmayı amaçlayan ya da tüketiciyi kazıklamayı amaçlayan uygulamalara elimizdeki yetkilerle müdahale etmeye devam edeceğiz. Daha geniş planda yasal düzenlemeler konusunda çalışmalarımızı sürdürüp uygulama noktasına getirmek için çalışacağız.”
FAHİŞ FİYATTAN ALIŞVERİŞ YAPMAYALIM
Fahiş fiyat görülmesi durumunda tüketicinin Bakanlığa ihbar etmesini de talep eden Bakan Bolat, sözlerine şöyle devam etti:
“Biz bütün ihbarlara baskınlar yapıyoruz. Toplumsal medyadan ya da Bakanlığımıza bildirilen tüm ihbarlara kontrol sistemini çalıştırıyoruz. Bunun bir yolu da şuurlu tüketim. O denli satıcı varsa oradan alışveriş yapmamalıyım, kim makul satıyorsa oradan almalıyım. Merkez Bankası fiyat istikrarında gerekli çalışmaları yürütüyor bütün gücüyle, Hazine ve Maliye Bakanlığı para ve maliye siyasetleri alanında yürütüyor. Merkez Bankamız para ve döviz kurum siyasetlerinde gayretini yürütecek. Biz de Ticaret Bakanlığı olarak düzenleme denetim ve yaptırım uygulama ile caydırıcılık misyonunu yapacağız. Tüketicimiz de fahiş fiyat uygulaması yapan yerlerden alışveriş yapmayacak, daha uygun yerlerden yapacak. Bu biçimde piyasada rekabeti artıracağız.”
Bazı marketlerin, KDV artışlarını yürürlük mühletinden evvel uyguladığının belirtilmesi üzerine ise Bolat, “Denetim takımlarımızın çalışmalarında, KDV farkı KDV olarak mı yansıtılıyor yoksa üstüne çok daha fazla ekleyerek tüketici ziyanına uğraş içine mi giriliyor denetim ediyor, bu kontroller yapılıyor.” dedi.
Bolat, hal maddesine ait de çalışmaları bulunduğunu da anlatırken “Halleri belediyeler işletiyor. Belediyeler, yeni ve çağdaş haller yapma konusunda finansman kasveti çektiklerini tabir ediyorlar. En kıymetli şey, tarladaki eseri fazla zayiat olmadan aracısını azaltarak hale getirip tüketicinin beğenisine sunmak. Zerzevat ve meyvelerde bir iki günde süratli çürüme oluyor. Çiftçilerimizin kendi ortalarında kooperatif kuramamaktan kaynaklı olarak haldeki komitecilerle, kabzımallarla çalıştıklarını görüyoruz. Bizim misyonumuz üreticilerimizin kooperatifler üzerinden süratli halde eserlerini hale getirmelerini hızlandırmak. Hal yasasını yenileme konusunda Bakanlığımızın çalışması devam ediyor.” diye konuştu.
CUMHURBAŞKANI KÖRFEZ TİPİNE ÇIKACAK
Türkiye’ye yönelik yatırım taleplerini de pahalandıran Bolat, şunları kaydetti:
“Dünyanın her tarafından, Avrupa’dan, ABD’den, İslam dünyası ve Körfez ülkelerinden Türkiye ile iş yapma, yeni yatırımlar yapma noktasında büyük bir iştah var. Seçim öncesinde de bunu görüyorduk. Seçim sürecinde ‘bekle gör’ modundaydılar fakat seçim bittikten sonra, güçlü kabine kurulduktan sonra yurt dışından Türkiye’de iş yapmaya yönelik çalışmalar fiiliyata dökülmeye başlandı. Heyetlerin biri gidiyor, biri geliyor. Bunun somuta dökülmesi an sorunu. Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek, grup halinde evvel BAE’de, sonra Katar’da ağır temaslarda bulundu. Suudi Arabistan’la ağır temaslar var. Önümüzdeki hafta Cumhurbaşkanı’mızın Körfez çeşidi var, 3 ülkeyi kapsıyor şimdilik. Suudi Arabistan, Katar ve BAE. Kıymetli ticari muahedeler ve yatırım muahedeleri imzalanacak. Kurmaylar ağır formda çalışıyorlar. BAE ile ikili ticaret muahedemiz esasen imzalandı, onay sürecinde, 10 milyar dolarlık karşılıklı ticaret hacmini birinci planda 25 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz, daha sonra 40 milyar dolar maksadı var. Siyasi alandaki süratli yakınlaşma, Türkiye’miz, ekonomimiz, halkımız için çok hoş ekonomik yararlara dönüşecek. Suudi Arabistan Ticaret Bakanı bizi aradı, aynı istek ve kararlılığı onda da gördük.”
YAKIN VAKİTTE DIŞ YATIRIMDA BÜYÜK BİR İVME GÖRECEĞİZ
Bolat, Abu Dabi Kalkınma Holdingi (ADQ) İcra Kurulu Lideri Mohamed Hassan Al Suwaidi ile yaptığı görüşmeyi de anımsatırken “BAE’nin en büyük yatırım holdingi ADQ beni ziyaret etti. Lider bizimle görüştükten 3 saat sonra Ticaret Bakanı olarak atandı. Görüşmemiz kendisine uğurlu geldi. Bize, ‘Biz Türkiye’de yatırım konusunda 30 milyar dolarlık maksadımız var. Her türlü besin eser kesiminde, lojistik, nakliyecilik kesiminde, ilaç ve hastane işletmeciliği dalında, altyapı yatırımlarında ve start-up’ların olduğu teknoloji teşebbüs firmaları alanında, bu 5 alanda tekliflere açığız’ diye açık bir ileti verdiler. Cumhurbaşkanımızın ziyareti ve yapılacak mutabakatlardan sonra dış yatırımlarda büyük bir hızlanma olacak. Avrupa’dan da önemli arayışlar var. Herkes başlamaya hazır. Önümüzdeki birkaç ay içinde, sonbahara girerken biz bu teşebbüslerin somut yatırımlara dönüşeceğine inanıyoruz. Mevcut yatırımlarını artırma eğiliminde olacak olanlar ve yeni girecek olanlar var. Yakın vakitte dış yatırımlarda büyük bir ivme göreceğiz.” sözlerini kullandı.
Deprem felaketi sonrası oluşan muhtaçlıklar ile memur ve emekli maaş düzenlemeleri nedeniyle bütçe istikrarının değerine işaret eden Bolat, “Korkunç bir sarsıntı yaşadık. Hazine ve Maliye Bakanlığı raporuna göre, 103 milyar dolarlık kaynağa muhtaçlık var. Bu kaynak 4 yıla yayılan müddette tamamlanmış olacak. Çok önemli bütçe açığı ortaya çıkacak ve kamunun borçlanma limiti aşılmış olacaktı. Bu nitekim hareketle zelzele için bir Ulusal Dayanışma Paketi ismi altında bu program hazırlandı. Ek bütçe çıkarılması kararı alındı. Ek bütçe de 1,1 trilyon lira civarında.” diye konuştu.
İhracatçıların döviz yükümlülüklerinin esnetilip esnetilmeyeceğine ait soru üzerine ise Bolat, yapılan ihracatın dövizinin ülkeye gelmesinin değerine işaret etti. Bolat, Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığının bu mevzuları çalıştığını belirtirken “Bize de gelen bu talepleri paylaşıyoruz. Ülke ve iktisat için döviz istikrarı için olması gereken neyse o yapılacak, onu rahatlıkla söyleyebilirim.” cevabını verdi.
İHRACATÇILARIN FİNANSMAN KANALLARI AÇILIYOR
Bolat, Merkez Bankasının siyaset faizini artırması sonrasında bankaların kredi musluklarını açmaya başladığına işaret ederek “Merkez Bankamızla geçen hafta bir toplantı yaptık. İhracatçıların finansmana erişimindeki badire ve korkularını ilettik. Orada da hayli olumlu, olumlu bir bakış açısı görmekten mutluyuz. İhracatçılarımız telaş duymasın, finansman kanalları açılıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
TÜRKİYE AB ALAKALARINI HIZLANDIRMAYI PLANLIYORUZ
AB ile bağlantılar ve Gümrük Birliğinin güncellenmesi sürecine ait de bilgi veren Bolat, şunları kaydetti:
“AB’den birçok başkanın seçim sonunda Türkiye ile yine çalışma konusunda istekli olduğunu gözlemledik. Önümüzdeki süreçte orta vadede Gümrük Birliği’nin güncelleme müzakerelerinin süratle başlatılıp bir sonuca varması talebimiz var. En son AB’nin 10 gün evvelki Başkanlar Tepesi’nde başkanlar, AB Komitesi’ne vazife verdiler, ‘Türkiye ile AB bağlantılarında kıymetlendirme raporu hazırlayın’ diye. Bu da kıymetli bir gelişme. Yakında o rapor çıkar. Biz de Ticaret Bakanlığı olarak bu konuda istekliyiz. Önümüzdeki günlerde Bakan Yardımcım Mustafa Tuzcu Bey Brüksel’e gidecek. Ben de AB’nin Genişlemeden Sorumlu Lider Yardımcısı ile görüşme niyetindeyim. En azından gerginliğin ortadan kalktığı periyodu proaktif yaklaşımla aksiyona dönüştürerek Türkiye-AB bağlantılarını hızlandırmayı, güçlendirmeyi planlıyoruz.”
TÜRK EXİMBANK SERMAYESİ 20,6 MİLYAR LİRAYA ÇIKARILDI
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ihracatçılara ek kredi takviyeleri sağlayabilmek için Türk Eximbank’ın sermayesinin 20,6 milyar liraya çıkarıldığını belirterek “Böylece Türk Eximbank kaynaklarından ek yaklaşık 70 milyar liralık finansman kaynağını ihracatçılarımıza sunacağız.” dedi.
Bolat, basın kuruluşlarının temsilcileriyle bir ortaya gelerek gündeme ait soruları yanıtladı.
Son 4 yıl içinde dünyada ve bölgede yaşanan salgınlara, savaşlara, ham husus ve güç krizlerine karşın ihracatçıların, takdire şayan bir performans gösterdiğine işaret eden Bolat, son 21 yılda uygulanan hakikat ve tesirli siyasetlerle ihracatta rekorlar kırıldığını söyledi. Bolat, “2002’de 36,1 milyar dolar olan mal ihracatımızı 2022 sonunda 7 katına çıkardık, tekrar bu devirde dünya ihracatımızdan aldığımız hissesi yüzde 0,5 seviyesinden yüzde 1,02’ye yükselttik. Ocak-haziran periyodunda ihracatımız 123,4 milyar dolar oldu ve yıl sonunda 265 milyar dolara ulaşmayı hedefliyoruz.” diye konuştu.
Bolat, “Uzak Ülkeler İhracat Stratejisi” ve “İslam Ülkeleri İle İhracatı Geliştirme Stratejisi” ile ihracatta pazar ve eser çeşitliliğini sağlamayı hedeflediklerini vurgulayarak “Türk Eximbank ile ihracatçılarımıza 2022 yılında 45 milyar dolarlık ve 2023 yılı birinci 6 ayında toplam 19,6 milyar dolar takviye sağladık. Müjde olarak birinci kez paylaşıyorum. İhracatçılarımıza ek kredi dayanakları sağlayabilmek için Türk Eximbank’ın sermayesi, 3 gün evvel 6,8 milyar lira artırımla 20,6 milyar liraya çıkarıldı. Böylelikle Türk Eximbank kaynaklarından ek yaklaşık 70 milyar liralık finansman kaynağını ihracatçılarımıza sunacağız. Hazine ve Maliye Bakanlığımıza ve BDDK’ye teşekkür ediyoruz.” tabirlerini kullandı.
Hizmet ihracatına verdikleri ehemmiyete de dikkati çeken Ömer Bolat, 2002 yılında 14 milyar dolar olan hizmet ihracatının, 2022 yılında 6,5 katı artışla 90,5 milyar dolara ulaştığını söyledi. Bolat, 2023 yılı hizmet ihracatı amacının ise 120 milyar dolar olduğunu belirtti.
Bolat, ithalat siyasetinde da öncelik olarak, yatırım, üretim ve ihracat zincirini destekleme stratejisine odaklandıklarını bildirdi.
Yurt dışı müteahhitlikte 50 yılda 480 milyar dolarlık proje üstlenildiğini aktaran Bakan Bolat, “133 ülkede 11 bin 800 proje kazanıldı. Türkiye, dünyada toplamda yüzde 5 hisseye sahip. 2023 yılı için gayemiz 20 milyar dolar, 2028 yılı için ise maksat 600 milyar dolar.” dedi.
Bolat, gümrüklerde, 700 milyar dolar ve 400 milyon tonluk hacme ulaşan dış ticaret süreci yapıldığını belirtirken, yılda 9,5 milyon araç, 7,7 milyon konteyner ve 130 milyonun üstünde yolcunun hudutlardan giriş-çıkış yaptığını ve toplam vergi gelirlerinin yüzde 30’unun gümrüklerde tahsil edildiğini söyledi.
Bolat, gümrüklerde 2022 yılında 11,9 milyar lira ve 2023 yılı birinci beş ayında 7,2 milyar lira pahasında yakalama gerçekleştirdiklerini de bildirdi.
Fahiş fiyat artışı ve stokçulukla kararlılıkla gayret ettiklerini de vurgulayan Ticaret Bakanı Bolat, ayrıca Rekabet Kurumu tarafından açılan soruşturmalar sonucunda 6,22 milyar lira idari para cezası kesilerek tüketici refahına 113,6 milyar liralık katkı sağlandığını tabir etti.
Bolat, elektronik ticarette geçen yıl maddeleşen kanunla haksız rekabet ve tekelleşmenin önüne geçerek rekabetçi bir piyasa oluşturacaklarını belirtirken “Bu mevzuda ana muhalefet tarafından Anayasa Mahkemesine iptal davası açılmıştı. Yakında Anayasa Mahkemesi bir karar verecektir. Biz de 6 Temmuz’da görüşümüze başvurulmak üzere davet edildik. Bu mevzudaki görümüzü ulu mahkeme üyelerine aktardık.” değerlendirmesinde bulundu.
Bakanlığının 2028 yılı Vizyon Belgesi’ndeki gayelere ait de bilgi veren Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ticaret Bakanlığı olarak, Türkiye Yüzyılı amaçlarına ulaşabilmek için önümüzdeki periyotta yeni ıslahatlar ve enstrümanlara çok daha fazla çalışacağız. 2028 vizyonu kapsamında yepisyeni proje ve faaliyetlerimizle mal ihracatımızı 400 milyar dolara, hizmetler ihracatımızı 200 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz. 2028 amacı olarak, global mal ihracatından aldığı hissesi yüzde 1,2’ye, global hizmet ihracatından aldığı hissesi yüzde 1,5’a yükselteceğiz.
Yüksek ve orta-yüksek teknolojili eser ihracatımızın hissesini yüzde 50’ye yükselteceğiz. KOBİ’lerin ihracattaki hissesini yüzde 40’a çıkaracağız. Türkiye e-ihracat platformu ve e-kolay ihracat platformu üzere kanallarla e-ihracatın toplam ihracattaki hissesini yüzde 10’a çıkaracağız. 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştiren vilayet sayımızı 40’a, 5 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştiren vilayet sayımızı 15’e, 10 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştiren vilayet sayımızı 10’a yükseltmeyi hedefliyoruz.”
AB ile yakın ve orta vadede Gümrük Birliği’nin güncellenmesi görüşmelerinin başlamasını hedeflediklerini belirten Bolat, “İslam ülkeleri ile yatırım ve ticareti geliştirmek, ihracatımızda İslam ülkelerinin hissesini yüzde 26’dan yüzde 30’a çıkarma maksadımız var.” dedi.