Türkiye’de kontrollü hürlük sistemi, 20 Temmuz 2005’te Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu sisteme nazaran hükümlü, hapishane yönetiminin kıymetlendirme raporuna nazaran infazının son bir yılında mahpustan çıkabiliyor. Mahpustan çıkan mahkuma, ceza alt sonu 1 yıl yahut daha fazla mahpus cezası olan bir kamu davası açılırsa, infaz hakimliğinin kararına nazaran açık cezaevine gönderilebilir.
AYM ‘İFADE HÜRRİYETİ İHLALİ’ DEMİŞTİ
Denetimli hürlük sisteminde, tahliye edilen mahkumun hakkında kamu davası açılmama kaidesi, gazeteciler için risk oluşturmaya devam ediyor. Anayasa Mahkemesi 2014 yılında verdiği Bekir Coşkun kararında, kontrollü özgürlük sistemindeki dava açılmama kuralının tabir özgürlüğünü ihlal ettiğini belirtmişti.
Coşkun’a yazdığı bir yazı nedeniyle verilen 1 yıl 2 ay 17 günlük mahpus cezasının kararının açıklanması geri bırakılmıştı. 5 yıl boyunca kontrollü hürlük önlemi uygulanan Coşkun, Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu. Yüksek mahkeme, kararında şu tabirlere yer vermişti:
“Bir müellif olan müracaatçının bu mühlet içerisinde cezasının infaz edilmesi riski her vakit vardır. Yaptırıma maruz kalma telaşının bireyler üzerinde kesintiye uğratıcı bir tesiri vardır ve sonunda kişi kontrol müddetini yeni bir mahkûmiyet almadan geçirse bile kişinin bu tesir altında ileride fikir açıklamalarından yahut basın faaliyetlerini yapmaktan imtina etme riski bulunmaktadır. Sonuç olarak müracaatçının gelecekte cezasının infaz edilebileceği mümkünlüğünün kendisinde gerilim ve cezalandırılma telaşı yarattığı kabul edilmelidir.”
COVID – 19 MÜSAADESİ OLMASAYDI 7 AY MAHPUSTA KALACAKTI
Gazeteci Barış Pehlivan da, bu kural nedeniyle geçen hafta mahpusa girdi. Pehlivan, geçmişte Genel Yayın Yönetmeni olarak vazife yaptığı internet sitesinde yayınlanan “Sessiz Sedasız ve Törensiz Defnedilen Libya Şehidi Mit Mensubunun Cenaze Manzaralarına Odatv Ulaştı” başlıklı haber nedeniyle 5 gazeteciyle birlikte tutuklu yargılanmış ve 3 yıl 9 ay mahpus cezasına çarptırılmıştı.
6 ay tutuklu kaldıktan sonra tahliye olan Pehlivan’a verilen ceza istinaf mahkemesi tarafından da onandı. Kontrollü hürlük sistemi sayesinde tekrar mahpusa girmeyen Pehlivan’a bir yazısında Yargıtay üyesi Ömer Faruk Aydıner’in ismini kodlayarak yazdığı için “kamu görevlisine hakaret” suçlamasıyla 30 Mart 2023’te bir dava açıldı. Pehlivan, bu dava nedeniyle açık cezaevine girdi. Birebir gün tahliye edilen Pehlivan, Covid-19 pandemisi nedeniyle uygulanan müsaade olmasaydı 2024 yılının ocak ayına kadar mahpusta kalacaktı.
AVUKAT ERSÖZ: ASILSIZ SUÇLAMALARDA BULUNMALARI KAÇINILMAZ
Pehlivan’ın avukatı Hüseyin Ersöz, kontrollü hürlük sisteminde getirilen kural nedeniyle müvekkilinin tabir özgürlüğünün ihlal edildiğini belirterek Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Gazete Duvar’a konuşan Ersöz, “Müvekkilim tanınan bir gazeteci ve bu nedenle kaleme aldığı yazılar ya da yaptığı haberler çerçevesinde birçok kişi hakkında kabahat duyurusunda bulunabilir” dedi.
Ersöz, “Denetimli hürlük kararı kaldırılırken müvekkilin mesleği ve içerisinde bulunduğu durum göz önünde bulundurulmadı. Müvekkil, yazılarına ve gazeteciliğine karşı duruş ve görüşe sahip, kendisinin fikirlerine katılmayan hasımları olması da, bu hasımlarının müvekkilin kontrollü hürlük halinin kalkması için temelsiz suçlamalarda bulunarak davanın kontrollü özgürlük halinin kalkması ismine hakkında temelsiz suçlamalarda bulunmaları da kaçınılmaz” sözlerini de kullandı.