Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, dün X toplumsal medya platformundan yaptığı paylaşımda, Türkiye ile Türkmenistan ortasında tarihi olarak nitelenen doğal gaz tedarikinin iki ülkenin ilgili şirketleri ortasında atılan imzalarla somutlaştığını ve Türkmen gazının akışının 1 Mart prestijiyle başlayacağını duyurmuştu.
Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, yaptığı değerlendirmede, Türk dünyasında güç entegrasyonu ve işbirliğinin artması, Türkiye’nin doğal gaz ticaret merkezi olma gayesi ve Avrupa Birliği’ne Rus gazına alternatif olabilecek doğal gaz potansiyeline ulaşma ihtimalinin, Türkmen gazını tekrar gündeme getirdiğini belirtti.
Akyener, Türkmen gazının İran üzerinden swap yoluyla ya da uzun vadede Trans-Hazar boru çizgisi inşa edilerek, bu sınır üzerinden sevk edilmesi üzere farklı seçeneklerin değerlendirildiğini tabir etti.
Türkmen gazının ölçüsünün büyük olmamasına karşın Türk devletleriyle ilgilerin gelişmesi açısından değerli olduğunu kaydeden Akyener, “Türkiye’de direkt olarak bu doğal gazı alıp batıya kadar taşımamıza bile gerek yok. Kendi doğu bölgelerimizde kullanmamız dahi kelam konusu olabilir. Kâfi ki bizim sistemimize girsin” dedi.
Akyener, Türkmen gazının piyasalara tesirine de değinerek şöyle devam etti:
“Etkilerine baktığımızda bilhassa Türkiye’nin jeostratejik pozisyonunu güçlendiren, doğal gaz ticaret merkezi olma amacını pekiştiren, Türkiye’nin küçük de olsa güç arz güvenliğine katkı sağlayan bir adım olacaktır. Bu ticaret başladıktan sonra haliyle artık yeni yatırım imkanları ve daha büyük hacimlerde ticaret olasılıkları daha rahat masaya yatırılacaktır. Tıpkı vakitte swap opsiyonları dahilinde ilgili güzergah üzerinde kalan ülkelerin de bu bağlamda netliklerini geliştirmeleri üzere konularda katkı sağlayacaktır.”
Türkiye’nin son yıllarda Avrupa ülkelerine gaz sevkiyatı yaptığına işaret eden Akyener, “Türkiye’nin artık küçük küçük hacimlerle dahi olsa Balkan ülkelerini besleyecek ilave doğal gaz potansiyeline erişebilmesi bu süreçten ziyadesiyle kar sağlaması manasına gelecektir. 2 milyar metreküp Türkiye’nin dişinin kovuğunu doldurmayacak bir hacim olarak düşünülse de bir başlangıçtır. Bu sebeple kıymetli bir adımdır. Türk dünyasının artık bu bağlamdaki işbirliklerine odaklanmasını sağlayacaktır. Bunların hepsi potansiyel olarak geleceğe dair atılmış değerli imzalar olarak karşımızda bulunmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Akyener, uygun yatırım ortamlarının sağlanması ve ihracat koridorlarının oluşturulması durumunda Türkmenistan’ın 2050’lere yanlışsız 65 milyar metreküplük gaz ihracatı yapabileceğini belirterek, “Dolayısıyla hem Avrupa’nın hem ABD’nin bu bağlamda bu süreçleri desteklemesinde yarar olduğunu düşünüyorum. 2 milyar metreküp Türk dünyasıyla entegrasyon sağlandığında, ileriki adımlarda 100 milyar metreküpe açılan bir koridor olarak karşımızda durabilir.” tabirlerini kullandı.
TÜRKMEN GAZI PLANI 1990’LARA UZANIYOR
Türk cumhuriyetleri ortasında sahip olduğu devasa doğal gaz rezervleriyle öne çıkan Türkmenistan’ın Türkiye’ye gaz tedarik etme planı 1990’lara kadar uzanıyor.
Türkmenistan’ın 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanmasının akabinde, Türkmen gazını getirmek için Ankara ile Aşkabat ortasında mutabakat imzalansa da gaz tedariki çeşitli nedenlerle gerçekleştirilemedi.
Aradan geçen 30 yılı aşkın müddette Türkmenistan, doğal gaz ihracatı yapmak ve pazar çeşitliliğini artırmak için değerli adımlar attı ve gaz üretimi yıllık yaklaşık 80 milyar metreküpe ulaştı.
Türkmenistan, bu ölçünün 40 milyar metreküplük kısmını Çin, İran ve Rusya üzere ülkelere ihraç ediyor.
Türkiye de devreye aldığı boru çizgileriyle Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tesisleriyle çeşitli ülkelerden LNG tedarik çeşitliliğini sağlama konusunda kayda bedel adımlar attı.
Türkiye, bu kapsamda gaz ithal eden ülke pozisyonundan, devreye aldığı Karadeniz gazının da katkısıyla Avrupa’ya gaz ihraç eden bir ülke pozisyona geldi.